‘Straks ontdekken ze dat ik niets kan’ – hoe het imposter syndroom jou klein houdt.

Ken je dat stemmetje in je hoofd? Die zegt: “Straks ontdekken ze dat ik het eigenlijk helemaal niet kan.” Dit wordt ook wel het ‘imposter syndroom’ genoemd. En het komt vaker voor dan je denkt. Het imposter syndroom, ook wel het bedriegersgevoel genoemd, is het idee dat je je successen niet écht hebt verdiend. Alsof je je door het leven bluft, en elk moment ‘ontmaskerd’ kunt worden.

Het beste meisje van de klas

Zo'n 60 tot 70 procent van de vrouwen schijnt last te hebben van het imposter syndroom, in tegenstelling tot de mannen, waar dit 30 tot 50 procent is. Ondanks alle lof, de complimenten van anderen, diploma's en promoties zijn ze er van overtuigd dat ze niet goed genoeg zijn. Ze denken dat hun behaalde successen vaak niet aan zichzelf te danken zijn. 'Nee ik heb gewoon geluk gehad', of 'dankzij die collega is dit gelukt'.

Helaas zijn het dus vaker de vrouwen die hier last van hebben en zichzelf zo tekort doen. Het zou er mee te maken kunnen hebben dat vrouwen in hun leven vaker hebben geleerd om bescheiden te zijn. Aan de andere kant blijft het bij mannen waarschijnlijk ook minder opgemerkt omdat ze zich minder snel uitspreken over hun kwetsbare kanten. 

Zo loop je het risico dat je je als ondernemer niet laat zien of als werknemer denkt niet klaar te zijn voor die promotie.

Zowel vrouwen én mannen die last ondervinden van het 'imposter syndroom' zijn vaak perfectionistisch, en juist dit brengt risico's met zich mee. Zo loop je het risico dat je als ondernemer niet laat zien waar jij in uitblinkt en wat jou uniek maakt - om zo precies die mensen aan te spreken die later jouw ideale klant blijken te zijn. Maar ook als werknemer kun je jezelf tekort doen omdat je denkt niet klaar te zijn voor die promotie. Het gevolg: je loopt mooie kansen mis en leeft niet volledig het leven dat je verlangt.

Waarom het imposter syndrome serieus nemen

Het imposter syndroom kan verlammend werken. Het zorgt ervoor dat je kansen niet durft te pakken. Vaak stel je dingen die je graag zou willen doen uit, vanwege je perfectionisme. Herken je dat? Je website staat nog steeds niet live, want een aantal pagina's zijn nog niet compleet. Of die foto van jou op de 'over mij' pagina moet nog vervangen worden. Jouw pitch is nog niet perfect, dus je gaat nog niet op het kratje staan. Je blijft eerst nog uren door de socials scrollen om te kijken hoe anderen het doen... want daar kun jij een voorbeeld aan nemen. Het imposter syndroom remt je op deze manier continu af, en ontneemt jou de kans om te leren, bij te sturen en te ervaren wat werkt en wat niet. 

Mensen met het imposter syndroom voelen zich vaak:

• Alsof ze hun plek niet verdienen, ondanks prestaties

• Bang om fouten te maken of door de mand te vallen

• Onzeker bij positieve feedback (“ze zeggen het vast om aardig te zijn”)

• Geneigd om zichzelf te vergelijken met anderen

En weet je wat het gekke is? Het komt juist vaak voor bij ambitieuze mensen. Onder starters én ervaren professionals. Zelfs onder CEO’s. Als Personal Brand Expert werk ik vooral samen met vrouwelijke ZZP'ers. Vrouwen die, net zoals ikzelf, in minder of meerdere mate kenmerken van het imposter syndroom vertonen. Bij de één is het 1 week per maand, de ander heeft er dagelijks last van. Om hier mee aan de slag te gaan is de eerste stap uiteraard het herkennen van de gedachten. 

Hoe herken je het bij jezelf?

Hier zijn een paar veelvoorkomende gedachten:

• “Ik had gewoon geluk.”

• “Iedereen is slimmer dan ik.”

• “Als ik dit écht kon, zou ik me niet zo onzeker voelen.”

• “Ze gaan er straks achter komen dat ik niet goed genoeg ben.”

Zo blijft jouw personal brand vaag, voorzichtig, of zelfs onzichtbaar, terwijl je wél de kennis, ervaring en passie hebt.

Hoe het imposter syndroom jouw zichtbaarheid (en kansen) ondermijnt

Het imposter syndroom houdt je niet alleen klein in je hoofd, de buitenwereld ziet dit ook. (Of juist niet dus…) Want als je twijfelt aan jezelf, ga je jezelf ook minder vaak laten zien, en vaak óók kleiner voordoen dan je bent.

• Je spreekt je ideeën niet uit.

• Je stelt jezelf niet voor als expert.

• Je durft jezelf niet écht te laten zien in je netwerk of online.

En dat is zonde. Want zo blijft jouw personal brand vaag, voorzichtig, of zelfs onzichtbaar, terwijl je wél de kennis, ervaring en passie hebt. Je ontneemt jezelf kansen om te groeien, samen te werken, te inspireren. En misschien nog wel het ergst: je loopt de kans mis om werk te doen dat écht bij je past. Werk waar je energie van krijgt. Waar jouw vuurtje van aan gaat en waar je anderen weer mee kunt inspireren. 

Wat helpt?

Gelukkig kun je er iets aan doen. Want het gaat helaas vaak niet vanzelf weg. En het is eeuwig zonde als jij jezelf hiermee tekort doet en kansen ontneemt. 

• Herken het patroon: alleen al weten dat het imposter syndroom bestaat, helpt om het te relativeren. Dus bij deze. 

• Praat erover: deel je gevoel met een collega, coach of mentor. Je zult verbaasd zijn hoeveel mensen zich hierin herkennen.

• Schrijf je successen op: maak een ‘evidence document’ met feedback, behaalde doelen en prestaties.

• Focus op groei, niet op perfectie: je hoeft het niet allemaal al te weten. Je leert, groeit en ontwikkelt – net als iedereen. Juist dit proces delen werkt vaak goed: voor jezelf, maar ook anderen zullen zich hier in herkennen en deze kwetsbaarheid juist waarderen. 

• Vervang je innerlijke stem: van “Wie ben ik om dit te doen?” naar: “Wie ben ik om het níet te doen?”

Heb jij wel eens last (gehad) van het imposter syndroom?

Ik ben benieuwd naar jouw ervaringen. Laat een reactie achter of stuur me een bericht als je hierover wil sparren.

Ik ben Eva Jansen en ik droom van een wereld waarin meer ruimte is voor gevoel en intuïtie. Een wereld waar meisjes en vrouwen zich niet klein houden, maar zich, vol zelfvertrouwen, juist meer laten zien. Een wereld waar iedereen met een missie idealistisch kan ondernemen mét persoonlijkheid.

Als Personal Brand Expert help ik je om in de spiegel te kijken. Samen zoeken we naar jouw authentieke verhaal, waarmee jij impact kunt maken. Jij mag gezien worden en jij hebt iets te vertellen. Of je nu man, vrouw, jong, oud, onzeker of een ervaren expert bent, meer grip op jouw verhaal helpt je om gezien te worden.

Meer weten? Lees hier verder.